Wat is Ferritine?
Ferritine is een eiwit dat ijzer opslaat in je lichaam. Het ijzer in ferritine is een essentieel mineraal. Dit mineraal ondersteunt verschillende levensbelangrijke functies. Denk hierbij aan de zuurstoftransport in je bloed door hemoglobine. Normale ferritinewaarden verschillen tussen mannen en vrouwen. Bij mannen varieert het tussen 20-500 ng/mL. Voor vrouwen ligt de normaalwaarde tussen 20-200 ng/mL.
Oorzaken van verhoogde ferritinewaarden
Verhoogde ferritinewaarden, of hyperferritinemie, kunnen door verschillende factoren ontstaan. Een veelvoorkomende oorzaak is ijzerstapeling (hemochromatose). Dit is een genetische aandoening waarbij te veel ijzer wordt opgenomen uit voedsel. Ontstekingsaandoeningen en leverziekten kunnen ook bijdragen aan hogere ferritinewaarden. Bij chronische inflammatie geeft het lichaam meer ferritine vrij als acute-fase-eiwit. Leverziekten zoals hepatitis en levercirrose kunnen de ferritinespiegels eveneens verhogen. Bovendien kan overmatig alcoholgebruik de lever beschadigen, wat resulteert in hogere ferritineniveaus.
Diagnose en testen
Een bloedtest is de meest gebruikelijke methode om ferritine te meten. Artsen kunnen deze test bestellen wanneer er vermoeden is van een ijzerstapelingsprobleem. Hiervoor nemen ze een kleine hoeveelheid bloed af. Het bloedmonster wordt vervolgens in een laboratorium geanalyseerd. De testresultaten geven een nauwkeurig beeld van de ferritinewaarden in het lichaam. Naast de ferritinentest kan een arts ook andere bloedonderzoeken uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn serumeiwit elektroforese en een leverfunctieonderzoek. Deze extra tests helpen bij het opstellen van een volledig diagnosebeeld.
Symptomen van verhoogde ferritinewaarden
Verschillende symptomen kunnen wijzen op verhoogde ferritinewaarden. Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht. Dit komt doordat overtollig ijzer organen kan beschadigen. Andere symptomen zijn gewrichtspijn, buikpijn en onverklaarbaar gewichtsverlies. Een verhoogde ferritinewaarde kan ook hartkloppingen en leverproblemen veroorzaken. Patiënten kunnen zelfs een bronze huidskleur ontwikkelen. Wanneer ijzer zich ophoopt in de huid, kan dit leiden tot hyperpigmentatie.
Behandeling en management
De behandeling richt zich meestal op het verminderen van de ijzerstapeling. Therapeutische aderlating is een veelgebruikte methode. Hierbij wordt regelmatig een bepaalde hoeveelheid bloed afgenomen. Hierdoor verliest het lichaam ijzer, waardoor de ferritinewaarden dalen. In sommige gevallen schrijven artsen ijzerbindende medicijnen voor. Deze medicijnen helpen het overtollige ijzer uit het lichaam te verwijderen. Het aanpassen van het dieet kan ook helpen. Patiënten krijgen vaak het advies om ijzerrijk voedsel te vermijden. Hierbij horen rood vlees, verrijkte granen en sommige soorten zeevruchten.
Complicaties door onbehandelde verhoogde ferritine
Onbehandelde hyperferritinemie kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Levercirrose is een mogelijk gevolg van langdurige ijzerstapeling. Dit leidt tot littekenvorming in de lever en vermindert de leverfunctie. Hartziekten kunnen zich ontwikkelen doordat overtollig ijzer zich ophoopt in het hart. Dit kan de hartspier beschadigen en hartritmestoornissen veroorzaken. Diabetes is een andere complicatie. IJzerstapeling in de alvleesklier kan de insulineproductie beïnvloeden. Bovendien kunnen patiënten gewrichtsproblemen ontwikkelen door ijzerophoping in de gewrichten.
Preventie en monitoring
Het regelmatig controleren van de ferritinewaarden is essentieel. Dit helpt om vroegtijdige problemen op te sporen en aan te pakken. Personen met een familiegeschiedenis van hemochromatose moeten extra alert zijn. Preventieve screening kan helpen om de ziekte vroegtijdig te detecteren. Een gezonde levensstijl speelt ook een cruciale rol. Vermijd overmatig alcoholgebruik en eet een gebalanceerd dieet. Het is belangrijk om voedingsmiddelen met een hoog ijzergehalte te beperken. Regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan een betere algehele gezondheid.